FILTRY HEPA  - najskuteczniejsze i najpopularniejsze filtry powietrza dostępne na rynku. Zapewniają niemal stuprocentową redukcję zanieczyszczeń powietrza w pomieszczeniu. Jaki rodzaj filtra będzie najlepszy do użytku domowego? Jak dbać i konserwować oczyszczacz powietrza, aby zapewnić sobie bezpieczne powietrze na dłużej?

HEPA - wysokosprawny filtr powietrza

Filtry HEPA (ang. High Efficiency Particulate air) to jedne z najpopularniejszych filtrów na rynku. Stosowane są nie tylko w warunkach domowych, ale też w zakładach przemysłowych, laboratoriach farmaceutycznych czy szpitalach. Zbudowane z mikrowłókien szklanych, charakteryzują się wysoką efektywnością przy niskim nakładzie energii. Obecnie są to najbardziej skuteczne narzędzia do zapewnienia czystego powietrza.

Jak działają filtry HEPA i w jakich urządzeniach możemy je znaleźć?

Filtr HEPA to filtr, którego zasada działania opiera się na fizycznym wyłapywaniu z powietrza cząstek o mikroskopijnych rozmiarach. Produkuje się je z cienkich arkuszy wykonanych z mikroskopijnych włókien. Włókna filtra HEPA wykonane są z włókna szklanego, lub poliprepylenu. Filtry złożone są w formie harmonijki, które sztywno ułożone są w ramie. Struktura filtra przypomina bibułkę. Wielkość porów (otworów) filtra to około 0,3 mikrometra (mikrometr – milionowa część metra, inaczej tysięczna część milimetra). O skuteczności działania filtra decyduje jego grubość, średnica włókien oraz szybkość, z jaką powietrze dostaje się do filtra.

Filtry HEPA działają na zasadzie trzech mechanizmów:

• Duże cząsteczki zanieczyszczeń, które przepływają razem z powietrzem uderzają w włókna, w wyniku czego przyklejają się do nich i zostają zatrzymane na filtrze
• Cząstki o mniejszych rozmiarach, kiedy znajdują się w pobliżu włókna zostają przez nie “przyciągnięte” i nie są w stanie przedostać się dalej
• Przy niskim przepływie powietrza cząstki kurzu, brudu, pyłów i innych zanieczyszczeń poruszają się chaotycznie, co powoduje, że zderzają się ze sobą i w efekcie osiadają na włóknach

Filtry HEPA znajdują zastosowanie nie tylko w urządzeniach służących do oczyszczania powietrza, ale też w sprzętach domowych. Niemal każdy odkurzacz jest dzisiaj wyposażony w tego typu filtr, dzięki czemu sprzątanie jest bardziej efektywne. Umożliwia usunięcie nie tylko okruchów czy widocznych zanieczyszczeń, ale też pyłków i roztoczy, co ma kluczowe znaczenie dla osób zmagających się z alergiami.

Filtry HEPA  a EPA i ULPA - różnice

Hasło “HEPA” to dzisiaj narzędzie marketingowe, które doskonale przyciąga klientów. Filtry tego rodzaju dzielą się na kilka klas. Im wyższe oznaczenie liczbowe, tym większa skuteczność w redukcji zanieczyszczeń. Okazuje się, że filtrom HEPA najtrudniej jest wyłapać cząstki o wielkości rzędu 0,3 mikrometra, stąd też klasę filtra podaje się w odniesieniu do skuteczności filtrowania takich właśnie zanieczyszczeń. Cząstki większe, ale też mniejsze, są natomiast wychwytywane z podobną efektywnością. 

Od 2010 r. filtry klasy ≤ 12 oznaczane są jako EPA (Efficiency Particulate Air). Natomiast filtry od klasy 13 określane są mianem HEPA, gdzie litera H oznacza słowo HIGH - Wysoko, lub ULPA (Ultra Low Penetration Air). W języku polskim filtry ULPA określane są często jako filtry absolutne. Filtry wyższej klasy, czyli HEPA i ULPA są skuteczniejsze w redukcji zanieczyszczeń niż filtry EPA, lub błednie często nazywane np.: HEPA 12. Poniżej znajduje się tabela przedstawiająca skuteczność filtrów w redukcji zanieczyszczeń dostepnych na rynku:

Klasyfikacja filtrów EPA, HEPA, ULPA zgodnie z normą EN1822:2009

Czy im wyższa klasa, tym lepszy filtr?

Wydawałoby się, że najkorzystniejszym wyborem będzie zakup oczyszczacza powietrza wyposażonego w filtr klasy H14 lub wyższej, podczas gdy znaczna większość urządzeń dostępnych na rynku posiada filtry H13 lub E12. Dlaczego tak jest?

Filtr H14 to wysokoskuteczny filtr cząsteczkowy powietrza, który zatrzymuje cząstki wielkości 0,15 - 0,3 μm ze skutecznością sięgającą 99,995%. Zapewnia to niemal jałowe warunki i nie jest konieczne w codziennym, domowym funkcjonowaniu. Filtry tej i wyższych klas ULPA stosuje się z powodzeniem w laboratoriach farmaceutycznych i mikrobiologicznych, w przemyśle elektrycznym czy nuklearnym. Porównując je z filtrami klasy H13, nie sprawdzają się one tak dobrze  w pomieszczeniach mieszkalnych. Wysoka cena eksploatacji i niewielka różnica w efektywności oczyszczania sprawia, że filtry H14oraz ULPA  stosowane są niemal wyłącznie w warunkach przemysłowych i laboratoryjnych.

Dla domowego komfortu oddychania czystym powietrzem, wystarczające będą oczyszczacze z filtrami klasy H13. Są one w stanie eliminować cząstki kurzu, pyłów zawieszonych PM2,5, PM10, a także zarodniki pleśni i grzybów, bakterie i wirusy. Tego typu filtry usuwają aż do 99,97% zanieczyszczeń z otoczenia. Stosunek efektywności i jakości do ceny tego typu filtrów przemawia  zdecydowanie na ich korzyść.

Spośród oczyszczaczy dostępnych na rynku dobrym wyborem będą urządzenia marki WINIX. Każde z nich wyposażone jest w filtr HEPA H13. Urządzenia te posiadają międzynarodowe certyfikaty jakości i wydajności, co gwarantuje skuteczność i bezpieczeństwo stosowania.

Czy filtry HEPA są w stanie usunąć wszystkie zanieczyszczenia?  

Filtry HEPA nie są w stanie usunąć z otoczenia takich zanieczyszczeń jak lotne związki organiczne(LZO), składniki dymu tytoniowego, polichlorowane bifenyle czy dioksyny. LZO często są składnikami niskiej jakości farb i lakierów wykorzystywanych podczas remontów czy modernizacji budynków. Ich wpływ na organizm człowieka nie jest obojętny. Po długotrwałym narażeniu mogą pojawiać się objawy takie jak bóle głowy, reakcje alergiczne czy nawet choroby nowotworowe. Z pomocą przyjdzie nam filtr węglowy.

Filtr węglowy - sprzymierzeniec w walce o czyste powietrze

Filtr węglowy to węgiel aktywny umieszczony w specjalistycznej obudowie. Powietrze przepływające przez taki filtr pozbawiane jest zanieczyszczeń na zasadzie adsorpcji. Cząstki zanieczyszczeń niejako “przyklejają” się do węgla aktywnego, w wyniku czego zostają zatrzymane na jego powierzchni. Tego typu filtry nie są zwykle stosowane samodzielnie, a w połączeniu np. z HEPA. Zapewnia to wysoką skuteczność oczyszczania powietrza i  znaczną poprawę jego jakości.

Filtr z węglem aktywnym doskonale usuwa z otoczenia lotne związki organiczne i składniki dymu papierosowego. Będzie też dobrym rozwiązaniem w pomieszczeniach kuchennych, ponieważ pochłania zapachy gotowanych potraw.

Filtry HEPA z powłoką antybakteryjną - co możemy zyskać?

Filtry zatrzymują na swojej powierzchni nie tylko zanieczyszczenia takie jak kurz czy sierść zwierząt, ale też różnego rodzaju drobnoustroje. Wraz z upływem czasu na powierzchni filtra namnażać mogą się chorobotwórcze bakterie i wirusy. Szczególnie narażone są na to oczyszczaczo - nawilżacze, ponieważ wilgotne środowisko sprzyja rozwojowi drobnoustrojów. Aby temu zapobiec stosuje się filtry wyposażone w powłokę antybakteryjną. Oczyszczacze powietrza wyposażone w filtry HEPA z powłoką antybakteryjną CleanCel® zapewniają najwyższą jakość powietrza i doskonale sprawdzą się w pomieszczeniach, w których przebywają osoby o obniżonej odporności lub dzieci. Tego typu rozwiązanie gwarantuje higieniczną czystość filtrów i uniemożliwia rozwój drobnoustrojów na ich powierzchni. Powłoka antybakteryjna zapewnia najwyższe bezpieczeństwo stosowania urządzenia i spełnia oczekiwania nawet najbardziej wrażliwych osób.

Oczyszczacze powietrza wyposażone w filtry HEPA z powłoką antybakteryjną CleanCel®

 

fot. Enerzon. Po lewej nowy filtr HEPA 13, po prawej używany Filtr HEPA w oczyszczaczu powietrza Winix przez 10 miesięcy w Warszawie. Filtr był czyszczony w okresie największego smogu co 2 tygodnie.

Konserwacja urządzenia - czyli jak często wymieniać filtry i przedłużyć ich żywotność?

Zakup oczyszczacza powietrza to tylko pierwszy krok na drodze do czystego powietrza w naszych wnętrzach. Kluczową rolę odgrywają filtry, które z biegiem czasu po prostu się zużywają, czyli na swojej powierzchni mają tyle zanieczyszczeń, że nie spełniają już swojej funkcji. Wymiany należy dokonywać regularnie, w odstępach czasu zazwyczaj sugerowanych przez producenta. Zwykle jest to okres od sześciu do dwunastu miesięcy, w zależności od parametrów urządzenia i warunków, w jakich jest ono użytkowane. Oczywistym jest, że na terenach wiejskich filtry będą zużywały się wolniej niż te w urządzeniach stosowanych w centrum dużego miasta. Taka częstotliwość (6-12 miesięcy) wymian filtrów, powinna zapewnić nam optymalny poziom wydajności urządzenia.
Warto zwrócić uwagę czy wybrany przez nas model oczyszczacza posiada wskaźnik wymiany filtrów. Znacznie ułatwia to użytkowanie i wymaga tylko bacznej obserwacji sygnalizatora. Kiedy urządzenie informuje o konieczności wymiany filtra, powinniśmy niezwłocznie tego dokonać.

Brak sygnalizatora wymiany filtrów a częstotliwość ich wymiany - czym powinniśmy się kierować?

Zdarza się, że instrukcja obsługi zagubi się lub ulegnie zniszczeniu, a nasze urządzenie pozbawione jest sygnalizatora wymiany filtrów. W takiej sytuacji powinniśmy kierować się bardzo prostą zasadą: jeden sezon grzewczy = jeden zestaw filtrów. Bezpośrednio przed jego rozpoczęciem lub zaraz po zakończeniu, dobrze jest wyposażyć urządzenie w nowy zestaw. Zagwarantuje nam to sprawne i efektywne działanie urządzenia oraz znaczną poprawę jakości powietrza w mieszkaniu.  Należy pamiętać, że na filtrach osadzają się wszelkie zanieczyszczenia, pyły i drobnoustroje, których powinniśmy się możliwie szybko pozbyć i zutylizować. Zwlekanie z wymianą znacznie obniża efektywność pracy urządzenia.

Niektórzy producenci zalecają wymianę filtrów dopiero po upływie 10 lat. Obiecują tym samym duże oszczędności i brak konieczności wykonywania częstych zabiegów konserwacyjnych. Są to wyłącznie zabiegi marketingowe mające na celu przyciągnąć jak największą liczbę klientów. Tego typu zalecenia nie mają jednak nic wspólnego ze zdrowiem. Nawet przy bardzo częstym czyszczeniu filtrów nie pozbędziemy się w 100% bakterii ani brudu.  Dlatego oczywiste jest, że zamiast trzymać filtry w urządzeniu 10 lat, lepiej wymieniać je po każdym sezone grzewczym. A więc warto zakupić oczyszczacz, w którym koszty wymiany filtrów będą racjonalne. W zależności od modelu i jego wielkości ceny kompletu powinny wahać się w granicach 100-300 zł. 

Czy filtry można czyścić?

Oprócz regularnej wymiany, wskazane jest aby producenci oczyszczaczy zapewniali mozliwość czyszczenia a nawet mycia filtrów. Oczywiście nie oznacza to, że umycie filtra może zastąpić jego wymianę! Regularne czyszczenie filtrów zapewnia jednak sprawniejszą pracę urządzenia.

Jak wspomniano powyżej, filtry możemy z powodzeniem użytkować przez okres około pół roku - rok. Po tym czasie należy je wymienić. Aby zapewnić sobie możliwie najlepszą jakość powietrza w okresach intensywnej eksploatacji urządzenia,  powinniśmy regularnie, co dwa tygodnie, przystąpić do czyszczenia filtrów. Na szczególną uwagę zasługują urządzenia wyposażone w filtr wstępny w postaci np siatki. Jest pierwszą barierą dla zanieczyszczeń i to na nim osadzają się największe cząstki brudu, kurzu czy sierści zwierząt. Taki filtr zazwyczaj chroni filtry właściwe (HEPA i węglowy) oraz wydłuża ich optymalną skuteczność. W przypadku urządzeń marki Winix po wymontowaniu z urządzenia, filtr wstępny z powodzeniem możemy odkurzyć oczyszczaczem lub nawet umyć pod bieżącą wodą. Przed ponownym umieszczeniem w urządzeniu, należy go dokładnie wysuszyć. Dzięki tym prostym zabiegom przedłużymy żywotność filtra i znacznie zwiększymy sprawność oczyszczania powietrza.

Jak czyścić filtr HEPA?

Filtry HEPA również powinno się czyścić. Zabiegi konserwacyjne nie wymagają  specjalistycznych urządzeń czy umiejętności. Filtr należy ostrożnie wyjąć z urządzenia, a następnie delikatnie odkurzyć przy pomocy odkurzacza. Następnie umieszczamy filtr z powrotem w oczyszczaczu. Istnieją na rynku modele, w których filtry HEPA również można myć pod bierzącą wodą tak jak filtry wstępne (np Winix U300 lub Winix U450). 

Czy oszczędzanie na filtrach to dobry pomysł?

Kiedy podejmujemy decyzję o zakupie oczyszczacza powietrza, kierujemy się wieloma różnymi kryteriami. Na ostateczny wybór wpływ mają nie tylko czynniki takie jak parametry urządzenia czy jego wygląd, ale często też cena i koszty eksploatacji - czyli częstość wymiany oraz cena filtrów zapasowych. Podstawą działania oczyszczacza jest sprawne filtrowanie zanieczyszczeń z powietrza, a skuteczną i efektywną pracę urządzenia może zapewnić tylko regularna wymiana filtrów. Powinniśmy zwrócić uwagę, czy tanie urządzenie nie wymaga bardzo częstej wymiany filtrów lub czy zestaw nowych nie przekracza naszych możliwości finansowych. W drugim przypadku producenci często deklarują niebywale długą żywotność filtrów... nawet 10 lat, uzasadniając tym samym wysoki koszt filtrów. Należy w takiej sytuacji zastanowić się, czy warto inwestować w bardzo drogie filtry, czy poprostu je wymieniać w rozsądnym czasie. W takiej sytuacji proponujemy skonsultować swój wybór z profesjonalistami, którzy umożliwią nam wybór urządzenia optymalnego zarówno pod względem kosztów eksploatacji, jak i efektywności działania.

Na rynku możemy znaleźć wiele tanich i zachęcających ofert. Warto jednak poszukiwać urządzeń posiadających certyfikaty jakości i bezpieczeństwa. Pamiętajmy, że wymiana filtrów to inwestycja w dobre zdrowie i samopoczucie.

Czym kierować się podczas zakupu oczyszczacza?

Wiemy już, że kluczowe dla jakości i efektywności oczyszczania powietrza są sprawne filtry. Oczyszczacze powietrza przeznaczone do użytkowania w warunkach domowych powinny zawierać zarówno filtry HEPA klasy H13, jak i filtry węglowe. Dzięki połączeniu tych dwóch systemów, powietrze pozbawiane jest nie tylko mikroorganizmów, zanieczyszczeń takich jak kurz i sierść zwierząt, ale też nieprzyjemnych zapachów czy lotnych związków organicznych. Innowacyjna, kilkustopniowa filtracja pozwala na oddychanie powietrzem zdrowym, bez niekorzystnych dla człowieka substancji.

Nie dajmy się złapać na sztuczki marketingowe i zakup urządzeń o filtrach klasy H14 i wyższej. Wykorzystywane są one w przemyśle farmaceutycznym czy spożywczym w celu zapewnienia jałowych warunków powietrza. Różnica w efektywności pracy jest niewielka, a koszta  eksploatacji niewspółmiernie wyższe. Nie warto przepłacać.

Dokonując wyboru urządzenia, zwróćmy uwagę na częstotliwość, z jaką będziemy musieli wymieniać filtry oraz jaki jest koszt jednego zestawu. Pamiętając, że warto wymieniać filtry po lub przed każdym sezonem grzewczym. Pamiętajmy też o regularnej konserwacji i samodzielnym czyszczeniu filtrów, ponieważ pozwoli nam to na uzyskanie maksymalnej wydajności urządzenia.  

W razie jakichkolwiek wątpliwości, nie bójmy się prosić o pomoc! Fachowe doradztwo powinno być jednym z etapów zakupów. Profesjonalista jest w stanie wybrać urządzenie satysfakcjonujące nas zarówno pod względem ekonomicznym jak i funkcjonalnym. Dlatego zapraszamy do kontaktu (tel. 224001089 lub email: info@enerzon.pl

Mamy nadzieję, że  artykuł okazał się pomocny. Zachęcamy do komentowania :)

Zespół Enerzon