Modernizacja lub wymiana instalacji grzewczej w starych domach często pozwala znacząco poprawić wygodę mieszkańców, a także zmniejszyć koszty utrzymania budynku. Z tego artykułu dowiesz się, jakie są najważniejsze korzyści płynące z takiej inwestycji, o jakich kwestiach nie można zapomnieć przed wybraniem nowego ogrzewania oraz które technologie najlepiej poradzą sobie w starych domach. 

Dlaczego warto zainwestować w nowoczesne ogrzewanie w starym domu?

Zmiana technologii ogrzewania w starym domu na nowocześniejszą to inwestycja, która pozwala znacząco podnieść komfort życia mieszkańców oraz ułatwić obsługę instalacji grzewczej. Ponadto współcześnie tworzone urządzenia i systemy grzewcze są znacznie bardziej przyjazne dla środowiska, a koszt ich eksploatacji jest niski. Unowocześnienie instalacji grzewczej wpływa również na podniesienie wartości budynku, szczególnie jeśli zostanie połączone z poprawieniem parametrów termoizolacyjnych starego domu. Warto pamiętać, że zgodnie z obowiązującym prawem należy niezwłocznie wymienić piec, jeśli nie spełnia on obowiązujących norm środowiskowych (dokładne terminy określane są w uchwałach antysmogowych dla każdego województwa).

Przeczytaj również: 

Czym jest i jak działa grzejnik na podczerwień?

Fotowoltaika a ogrzewanie domu: przegląd rozwiązań

Regulator temperatury - sposób na tańsze ogrzewanie>

Jak ogrzać ogród zimowy ... i nie zbankrutować?

Zadbaj o odpowiednią termomodernizację

Przed zainwestowaniem w nowe ogrzewanie w starym domu warto zadbać o poprawienie jego parametrów termoizolacyjnych. W starych budynkach zapotrzebowanie na energię grzewczą może sięgać nawet 200 kWh/m2 rocznie. Dla porównania, parametr ten w nowoczesnym budownictwie tradycyjnym jest blisko dwukrotnie mniejszy, a w domach pasywnych i niskoenergetycznych nie przekracza 15-30 kWh/m2 na rok. Tak duże różnice przekładają się oczywiście na koszty eksploatacji instalacji grzewczej, dlatego wymiana ogrzewania staje się naprawdę opłacalna dopiero wtedy, gdy budynek zostanie odpowiednio ocieplony.

Najważniejsze aspekty związane z termoizolacją obejmują:

• docieplenie ścian budynku od strony zewnętrznej
• wymiana drzwi oraz okien na nowoczesne modele zapewniające odpowiednią izolację
• ocieplenie dachu oraz stropów
• zaizolowanie ścian, podłóg i stropów oddzielających ogrzewane części budynku od nieogrzewanych (na przykład garażu, strychu, piwnic, pomieszczeń gospodarczych)  

Ponadto warto rozważyć przebudowę systemu wentylacyjnego, jeśli w budynku funkcjonuje instalacja grawitacyjna - nowoczesna wentylacja mechaniczna z rekuperacją pozwala znacząco ograniczyć straty ciepła.

Renowacja starego domu - nowoczesne panele grzewcze na podczerwień LAVA Design od Etherma

Technologie ogrzewania, które sprawdzą się w starym domu

W większości starych budynków można zamontować dowolne systemy grzewcze, jednak nie wszystkie one są wystarczająco komfortowe, ekologiczne i przede wszystkim opłacalne.

Elektryczne ogrzewanie starego domu

W czasach „kryzysu gazowego”, kiedy to ceny tego paliwa drastycznie idą w górę, lub w przypadku braku dostępu do niego warto rozważyć ogrzewanie elektryczne. Takie ogrzewanie starego domu może być bardzo wygodnym i opłacalnym rozwiązaniem zarówno w przypadku wybierania głównej, jak i pomocniczej metody grzania - najważniejszy jest dobór odpowiedniej technologii. Szczególnie korzystne finansowo jest połączenie elektrycznego ogrzewania z instalacją fotowoltaiczną. Ogromną zaletą ogrzewania elektrycznego jest także przyjazność dla środowiska naturalnego, zwłaszcza w przypadku korzystania z prądu pochodzącego z “zielonych” źródeł.

Pompa ciepła

Ze względu na spore zapotrzebowanie na ciepło w starych domach, popularne pompy ciepła powietrze-powietrze (z klimakonwektorami) i niskotemperaturowe pompy powietrze-woda mogą okazać się niewystarczająco wydajne i opłacalne. Rozwiązaniem o większej efektywności jest zastosowanie pompy ciepła o większej wydajności (gruntowa lub wodna) i podłączenie jej do wodnej instalacji grzewczej (podłogowej lub grzejnikowej). Warto pamiętać, że pompa ciepła powinna współpracować z niskotemperaturowymi instalacjami grzewczymi (np. ogrzewanie podłogowe), a w budynkach już istniejących, zwłaszcza starszych, najczęściej spotykana jest instalacja wysokotemperaturowa. Wymiana grzejników z wysokotemperaturowych na niskotemperaturowe i zwiększenie ich powierzchni może nie przynieść spodziewanych efektów, ponieważ ogólny bilans ciepła dla domu będzie za mały. Ponadto tego typu rozwiązanie nigdy nie będzie tak ekonomiczne w eksploatacji jak w przypadku nowobudowanych domów. Pompa ciepła  to opcja bardzo przyjazna dla środowiska i komfortowa w użytkowaniu, jednak wymaga znacznej ingerencji w działkę i budynek, a także sporych nakładów finansowych sięgających kilkudziesięciu tysięcy złotych. 

Stosunkowo tanim w instalacji i mało ingerującym sposobem ogrzewania elektrycznego są nowoczesne grzejniki elektryczne, które wraz z odpowiednim systemem regulacji temperatury za pomocą termostatów, mogą okazać się opłacalną inwestycją. 

W dzisiejszych czasach mamy do wyboru kilka rodzajów grzejników elektrycznych, różniących się znacznie zastosowaną technologią.

Grzejniki na podczerwień

Grzejniki na podczerwień czyli promienniki podczerwieni to urządzenia, których działanie opiera się o wykorzystanie specjalnych mat lub lamp emitujących promieniowanie podczerwone. Jest to typ promieniowania elektromagnetycznego odpowiedzialny za powstawanie naturalnego ciepła - podczerwień emitowana jest między innymi przez Słońce czy żywe organizmy. Dzięki tej właściwości, urządzenia grzewcze korzystające z promieniowania podczerwonego zapewniają bardzo wysoki komfort użytkowania, ponieważ nie podgrzewają powietrza, a bezpośrednio przedmioty i osoby w swoim otoczeniu. 

Taki sposób działania przekłada się również na bardzo wysoką wydajność tej metody ogrzewania - szczególnie w starych budynkach, gdzie podgrzane powietrze szybko ucieka z powodu mniejszej szczelności i gorszych parametrów termoizolacji. Promienniki podczerwieni mogą być wykorzystywane zarówno jako główne źródło ogrzewania, jak i w roli dodatkowych urządzeń grzewczych zapewniających szybkie, doraźne podgrzanie pomieszczeń. Promienniki często stosuje się wraz z ogrzewaniem kominkowym, kiedy to pomieszczenie jest wychłodzone, a kominek jeszcze wystarczająco nie ogrzał budynku. Dodatkową zaletą tego rozwiązania jest brak ingerencji w strukturę budynku - promienniki łatwo podłącza się do gniazdka lub bezpośrednio do sieci.

Można je instalować na ścianach jak i sufitach. Nagrzewają one wolniej pomieszczenie, jednak przy zastosowaniu odpowiednich termostatów są zdecydowanie bardziej energooszczędne od tradycyjnych grzejników konwekcyjnych.

Zastosowanie tego typu grzejników może przynieść ok 50% oszczędności.  

Sprawdź pełną ofertę Paneli i Grzejników na Podczerwień

Grzejniki konwekcyjne

Elektryczne grzejniki konwekcyjne podgrzewają przepływające przez nie powietrze, w efekcie powodując stopniowe ogrzanie pomieszczenia. Jest to metoda ogrzewania, która nie wymaga ingerencji w strukturę budynku, jest tania na etapie inwestycji i dobrze sprawdza się jako doraźne źródło ciepła na niewielkich przestrzeniach. Jednak w starych budynkach, gdzie zarówno ucieczka podgrzanego powietrza, jak i ciepła w ogóle stanowią spory problem, wykorzystanie grzejników konwekcyjnych jako głównej metody ogrzewania wiązałoby się z bardzo wysokimi kosztami eksploatacji.

Grzejniki hybrydowe

Grzejniki hybrydowe łączą w sobie funkcję promienników podczerwieni i grzejników konwekcyjnych, pozwalając na korzystanie z zalet obydwu rozwiązań. Urządzenia tego rodzaju umożliwiają szybkie, komfortowe ogrzewanie pomieszczeń przy stosunkowo niewielkim zużyciu energii elektrycznej i bez konieczności ingerowania w strukturę budynku. Podobnie jak promienniki podczerwieni i grzejniki konwekcyjne, grzejniki hybrydowe są dość niedrogie na etapie inwestycji i mogą być wykorzystywane zarówno jako główna, jak i pomocnicza metoda ogrzewania w starych budynkach.

fot. Grzejnik hybrydowy Grosmann Hyb 600

Maty i folie grzewcze na podczerwień

Do ogrzewania starych domów można również wykorzystać elektryczne ogrzewanie podłogowe. Zastosowana technologia podobna jest do tej w panelach grzewczych na podczerwień. Elektryczne maty grzewcze instaluje się pod płytkami lub panelami podłogowymi, dlatego ich zastosowanie wiąże się z pełnym remontem i ingerencją w budynek. Mimo większych kosztów instalacji mają tą zaletę, że są niewidoczne i oszczędzają miejsce.

Ogrzewanie kominkowe, piecem na paliwo stałe lub olejem opałowym

W starych budynkach pozbawionych dostępu do ogrzewania miejskiego ogrzewanie najczęściej jest realizowane z pomocą pieców na drewno, paliwo stałe lub olej opałowy podłączonych do wodnej instalacji grzewczej (z reguły grzejnikowej, rzadziej podłogówki). O ile stare urządzenia tego typu są zwykle niewygodne w obsłudze i mało przyjazne dla środowiska, o tyle ich nowoczesne odpowiedniki mogą stanowić dobre rozwiązanie jako podstawa zmodernizowanej instalacji grzewczej w starym domu. Zaletą tych metod jest dość niski koszt na etapie inwestycji (jeśli pozostała część instalacji CO działa prawidłowo) i możliwość stosunkowo niedrogiej eksploatacji.

Nowoczesne piece na paliwo stałe

Nowoczesne piece opalane paliwem stałym w różnej formie (brykiety, ekogroszek, pellet etc.) są bardzo proste w obsłudze, bezawaryjne i ekonomiczne. Najczęściej można je wykorzystać zarówno do ogrzewania centralnego, jak i podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Zwykle nie jest też konieczna duża ilość miejsca na składowanie opału, ponieważ popularne granulaty oraz brykiety można kupować i zużywać na bieżąco. Wadą wszystkich wymienionych rozwiązań jest konieczność regularnych kontroli pieca oraz jego czyszczenia, a także negatywny wpływ na środowisko, który wynika przede wszystkim z emisji szkodliwych substancji i jest zależny od rodzaju wybranego opału. Dlatego decydując się na taką metodę ogrzewania warto zainwestować w nowoczesne urządzenie, które będzie nie tylko wygodne w obsłudze i tanie w eksploatacji, ale także ekologiczne.

Ogrzewanie kominkowe

Ogrzewanie przy pomocy kominka z płaszczem wodnym podłączonego do centralnej instalacji grzewczej to metoda, która w optymalnych warunkach może być tanim i dość przyjaznym dla środowiska źródłem ciepła w starym domu. Jednak jeśli w domu nie ma wykonanych podłączeń przewodów hydraulicznych do ogrzewania wody, będzie to bardzo kosztowna inwestycja i wiążąca się z kapitalnym remontem domu. Największym minusem jest konieczność ciągłego kontrolowania pracy systemu (do kominka trzeba dokładać kilka razy na dobę), a także potrzeba wygospodarowania miejsca do suszenia i składowania drewna. Korzystanie z zawilgoconego opału powoduje ogromny wzrost emisji zanieczyszczeń i obniżenie wydajności grzewczej, a nawet może skutkować uszkodzeniem instalacji. Ponadto, ogrzewanie kominkowe będące jedynym źródłem ciepła w domu jest dość kłopotliwe dla osób, które często wyjeżdżają. Długa nieobecność skutkuje wygaśnięciem płomienia i znacznym wychłodzeniem całego budynku.

Ogrzewanie olejem opałowym

Olej opałowy stanowi jeden z produktów przerobu ropy naftowej, dlatego jego cena zależy od wahań kursów tego surowca. Nowoczesne, dobrej jakości oleje opałowe, dzięki niskiej zawartości siarki oraz niewytwarzaniu odpadów są bardziej przyjazne środowisku niż węgiel. Taki rodzaj paliwa opałowego wymaga jednak magazynowania w specjalnym zbiorniku umieszczonym w wydzielonym pomieszczeniu. Na to rozwiązanie warto więc zdecydować się już na etapie wyboru projektu domu, by przeznaczyć na nie odpowiednie miejsce w pomieszczeniu gospodarczym. Olej opałowy może być wykorzystywany zarówno do ogrzewania centralnego, jak i podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Nowoczesne kotły na olej opałowy są proste w obsłudze i stosunkowo ekologiczne, jednak cena ogrzewania jest nieco wyższa niż przy grzaniu gazem i znacząco większa niż przy wykorzystaniu paliw stałych.

Ogrzewanie gazowe

Większość starych domów posiada dostęp do przyłącza gazu lub możliwe jest łatwe jego doprowadzenie. Ogrzewanie gazowe jest proste w obsłudze, wygodne (można wykorzystać to samo urządzenie to ogrzewania i ciepłej wody użytkowej) i dość przyjazne dla środowiska naturalnego. Oczywiście posiada ono także wady: instalacja gazowa musi być regularnie kontrolowana ze względów bezpieczeństwa, a rosnące ceny gazu sprawiają, że opłacalność tego rozwiązania spada.